Mowa to proces, którego rozwój w przypadku większości dzieci przebiega w podobny sposób. Niestety pewien odsetek boryka się z pewnymi trudnościami, spowodowanymi opóźnieniem w nabywaniu tej umiejętności. Niektóre zaburzenia mowy są wynikiem indywidualnych różnic pomiędzy konkretnymi osobami, inne jednak mogą być poważniejsze. Szybka diagnoza i właściwie dobrane odpowiednie ćwiczenia logopedyczne w wielu wypadkach pozwalają uporać się z problemem.
Co nazywamy zaburzeniami mowy?
Nomenklatura związana z omawianym zjawiskiem może początkowo wprowadzać w błąd, dlatego warto zapoznać się z odpowiednimi pojęciami:
Zakłócenia rozwoju mowy
Określa sytuacje, w których jeden z etapów wykształcania się zdolności komunikacyjnych u dziecka pojawia się w późniejszym czasie niż u większości jego równolatków. W większości przypadków opóźnienia te stabilizują się do trzeciego roku życia. Wynikają one z różnic w tempie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego i nie wymagają ćwiczeń logopedycznych.
Zaburzenia mowy
O zaburzeniach rozwoju mowy mówimy w sytuacjach, w których konieczne jest zastosowanie specjalistycznej terapii. Różnią się one od siebie zasadniczo zarówno ze względu na przyczyny, przebieg leczenia, jak i możliwe szanse całkowitego wyrównania zaburzeń. Wśród nich następuje jeszcze podział na zaburzenia mowy:
- Rozwojowe – jeśli rozwój zdolności komunikacyjnych był nieprawidłowy od początku
- Nabyte – w momencie kiedy zatrzymanie, cofnięcie lub utrata mowy nastąpiło w określonym momencie
Jakie mogą być przyczyny zaburzeń mowy u dzieci?
Zjawisko zaburzeń mowy u dzieci jest bardziej powszechne niż mogłoby się wydawać, dotyka bowiem około trzydzieści procent z nich. Przyczyny nieprawidłowości mogą być bardzo różne, wszystko zależy od typu schorzenia. Oto najczęściej powtarzające się odstępstwa od normy:
Afazja
Zaburzenie tego typu przyczynę ma w strukturach mózgowych, które z jakiegoś powodu są uszkodzone lub niedokształcone. Dziecko dotknięte tym problemem nie mówi wcale lub rozwija tę umiejętność ze sporym opóźnieniem. Konstrukcje foniczne w tym wypadku są krótkie, mało skomplikowane i niedoskonałe w brzmieniu.
Dyslalia
Jest to zaburzenie mowy, polegające na trudnościach w wymawianiu konkretnych głosek, obejmujących tylko jedną z nich, bądź też całą grupę dźwięków. Przyczyną dyslalii mogą być nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządu mowy lub słuchu, ale także błędy popełniane przez najbliższe środowisko dziecka.
Dysglosja
Nazwą tą określa się zniekształcenie wyrażeń fonetycznych bądź brak możliwości wytwarzania dźwięków. Jest to typ zaburzenia mowy spowodowany wadliwą budową aparatu mowy, czyli wady zgryzu, czy też budowy języka, warg lub podniebienia. Jednym z przykładów jest dość często spotykane seplenienie.
Giełkot i jąkanie
Obie przypadłości należą do zaburzeń płynności mówienia i polegają na zbyt szybkim, niedbałym lub spowolnionym tempem mowy, które prowadzi do trudności ze zrozumieniem komunikatu przez odbiorcę. Szybkie podjęcie terapii i zastosowanie odpowiednich ćwiczeń logopedycznych w dużej mierze pozwalają uporać się z problemem.
Ćwiczenia logopedyczne wykorzystywane w leczeniu zaburzeń mowy
Zaburzenia mowy u dzieci są kwestią niezwykle istotną, której nie wolno bagatelizować. Mają one zasadniczy wpływ na życie i dalszy rozwój młodego człowieka, dlatego szybka i trafna diagnoza to połowa sukcesu. Choć niekiedy długotrwała terapia pozwala w wielu wypadkach usunąć bądź zminimalizować niedoskonałości mowy. Właściwe ćwiczenia logopedyczne, systematyczna praktyka w domu oraz zasób cierpliwości pozwala skutecznie walczyć z zaburzeniami mowy, często z doskonałym efektem.
